Sosyal Medyada Popülerleşen ‘Kahverengi Gürültü’ Nedir?

Yorgun, üzgün, düşünceli ve stresliyken çoğumuz müziğe sarılıyoruz. Aslında bizi konfor alanında hissettiren seslere sığınıyoruz. Çünkü tıpkı kokular gibi sesler de üzerimizde büyük ve farklı etkilere sahip. Rahatça uykuya dalabilmek bazen de sırf huzurlu hissetmek için beş saatlik yağmur sesi bile açabiliyoruz. Son dönemlerde bu durum biraz değişti.

Belli frekans aralıklarındaki sakinleştirici, odaklanmayı kolaylaştırdığı vadedilen sesleri dinlemek gittikçe yaygınlaşan bir yöntem haline geldi. Özellikle kahverengi gürültü yakın dönemde Tiktok’ta viral oldu. Kahverengi gürültüyü dinleyerek ilk tepkilerini kaydeden kullanıcıların paylaştıkları videolar çok popülerleşti. Kahverengi gürültünün ne olduğuna ve gerçekten işe yarayıp yaramadığına gelin hep birlikte bir cevap arayalım.

“Gürültünün de rengi mi olur?” demeyin, oluyormuş!

Belirli bir frekanstaki seslerin birbiri ardına sık ve gevşek aralıklarla tekrarlanmasıyla ortaya çıkan ses örüntülerinin yoğunluğuna göre adlandırılan gürültü çeşitleri bulunuyor. Bunlardan en ünlüsü, bir dönem insanlara anne karnındaki dinginliği anımsattığı söylenen beyaz gürültüydü. İnsanlar rahat bir uyku deneyimi yaşabilmek için kullanıyordu.

Son dönemlerdeyse, dikkat eksikliği yaşayan insanların odaklanmasına yardımcı olduğu öne sürülen kahverengi gürültü, beyaz gürültünün tahtını elinden almış durumda.

Günümüzde odaklanamama ve her şeyi aynı anda çok fazla düşünmek, hepimize tanıdık bir durum aslında.

Bunu bir örnekle açıklayalım. Bazı geceler çok uykumuz olduğu halde uyuyamadığımız oluyor. Uyumamız gerekirken bazen gün içinde yapılan bazen de eski tartışmalarda söyleyebileceğimiz çok güzel cümleler geçiyor aklımızdan. Hatta o sırada sebepsiz yere Alarko kombi reklam müziği bile çalıyor zihnimizde.

Bunu bir toplantı ya da sınav sırasında da yaşıyor olabiliriz. Çünkü zihnimiz dikkatimizi dağıtabiliyor. Böyle durumlarda sürekli tekrar eden ses örüntülerini dinlemek; çocukların eline oyuncak tutuşturmak gibi zihnimize oyalanacak bir şey vermeye benziyor. İşte birçok kişi tarafından, kahvrengi gürültünün tüm bu zihin dağınıklıklarını toparlamaya yardımcı olduğu iddia ediliyor.

Kahverengi gürültü, bize yüksek bir tepede rüzgarın uğultusunu dinliyor gibi hissettirebilir. 

Her gürültü çeşidinin neden o renk adını aldığına dair net bir görüş yok; ancak insan üzerinde yarattığı hislerden ve çağrışımlardan kaynaklandığını söyleyebiliriz. Kahverengi gürültü; adı gibi yoğun gölgeli, dikkat çekici ancak yormayan bir deneyim yaratmaya yardımcı gürültü çeşidi olarak adlandırılıyor.

Bildiğimiz üzere sosyal medyada bir şeyin viral olması çok kolay bir hale geldi.

Her gün başka bir akımın popüler olduğu, doğru ve yanlış bilginin ayırt edilmesinin zorlaştığı platformlarda bir süredir kahverengi gürültü gündem olmuş durumda. Binlerce gönderi arasından birini örnek olarak inceleyelim. TikTok’taki bir kullanıcı, DEHB (Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu) sahibi kişiler için videolar paylaştığı hesabında kahverengi gürültüden bahsediyor.

Bahsi geçen hesap aslında DEHB olan kişiler için hayatı kolaylaştırmayı sağlayacak bilgiler paylaşıyor. Kahverengi gürültünün odaklanmaya yardımcı olduğu ve rahatlama etkisi yarattığından bahsediyor. 60 saniye boyunca bu sesi dinletip izleyenlerin his ve tepkilerini soruyor. 

Gelen yorumlarda olumlu olduğu kadar olumsuz tepkiler de mevcut.

Kullanıcıların dinlediği ses; birine zihnindeki düşüncelerin üzerini bir battaniye gibi örterek zihnini susturduğunu hissettirirken başka bir kullanıcının üzerinde ise aniden nükseden bir anksiyete etkisi yaratıyor. Bu noktada bahsi geçen terapi etkisinin aslında çok kişisel bir durum olabileceği sonucunu çıkarmak pek de zor değil.

“Gürültü, bir insanı nasıl dinlendirebilir ki?” diye düşünmemiz çok normal.

Bu durum, her işini müzik eşliğinde ya da TV karşısında halledenlerimize ya da müziksiz uyuyamam diyenlere tanıdık gelmiş olabilir. Bazılarımız için fonda hep başka bir dikkat unsuru olmak zorundaymış gibi. Aslında gürültü terapisinde odaklanma vadediliyor ancak herkeste aynı etkiyi yaratmıyor.

Uzmanlar tarafından, DEHB tanısı olan kişilerde olumlu etkiler yarattığı söyleniyor. Bazı uzmanlara göre de bu konudaki çalışmalar yeterli seviyede değil. Bu nedenle uzmanlar arasında görüş farklılıkları bulunuyor. 

Bu farklılıklara sebep olan deneylerden birinde DEHB’li çocuklara bir gürültü çeşidi dinletiliyor.

Genel bir başarı testi esnasında okumakta zorlanan çocuklara, 30 dakika boyunca beyaz gürültü dinletiliyor. Dikkat eksikliği olan çocukların önceki test sonuçları karşılaştırılıyor. Test sonuçlarına göre; okumakta güçlük çeken çocukların genel başarı seviyesinde artış gözlemleniyor.

Yani gürültü terapisi yöntemi dikkat eksikliğinde bir miktar olumlu sonuç sağlıyor da diyebiliriz. Yine de uzmanların dediğine göre bu kanının bilimsel olarak adlandırılması için yeterli çalışma bulunmadığını hatırlatmakta fayda var.

Editörün notu:

Ben bu konuyu araştırırken defalarca kez kahverengi gürültüye maruz kaldım. Her defasında da mide bulantısı ve ancak kafama şiddetli bir darbe alırsam oluşabilecek bir baş ağrısı hissettim.

Tanı konulmadığı halde sıklıkla dikkat dağınıklığı yaşayan biri olarak bu gürültü benim odaklanmama, dinlenmeme ya da huzurlu hissetmeme yardımcı olmadı. Aksine bende yarattığı his, yağmurlu bir günde akşam trafiğine kalmışım hissiydi. 

Uzmanlar her ne kadar bu sese uzun süreler maruz kalmanın tehlikeli bir yanı olmadığını söylese de seslere hassasiyeti olan ve nörolojik rahatsızlıkları bulunan kişilerin bu tarz popüler alternatif yollardan uzak durmasını tavsiye edebilirim.

Belki bunun yerine gerçekten sizi dinlendirecek ya da zihninizi toparlayacak doğaya özgü seslerden ya da size iyi geldiğine emin olduğunuz uzun çalma listelerinden, yararlanabilirsiniz. 

• Kaynaklar: The New York Times, TikTok